Het besnijden of bewerken van de uitwendige genitalia van meisjes is een culturele traditie die verbonden is met opvattingen over reinheid, schoonheid, vrouwelijkheid en seksuele moraal. De redenen waarom ouders hun dochters laten besnijden, verschillen van familie tot familie en van gemeenschap tot gemeenschap. Doorgaans gebeurt dit ter bescherming van de sociale status van het gezin en om de kans op het vinden van een huwelijkspartner te vergroten. Zo proberen ouders de toekomst van hun dochters veilig te stellen. Huwbaarheid is dan ook een belangrijke factor.

De keuze van ouders voor besnijdenis wordt ook beïnvloed door de geldende sociale norm: omdat anderen hun dochters laten besnijden, voelt men zich gedwongen dit ook te laten doen. Veel meisjes en vrouwen zien de ingreep als iets vanzelfsprekends: het hoort erbij, iedereen is immers besneden. Lokale machtsstructuren – van gemeenschapsleiders en geestelijk leiders tot vrouwen die de besnijdenissen uitvoeren – spelen een grote rol bij het voortzetten of juist uitbannen van deze traditie.

De volgende redenen voor meisjesbesnijdenis worden vaak door praktiserende gemeenschappen genoemd:

• het vergroot de huwelijkskansen
• het beschermt de maagdelijkheid van het meisje
• het geeft status in de gemeenschap
• een besneden vrouw is mooi
• het is een teken van een goede opvoeding
• het is een culturele traditie
• het is een religieus voorschrift

Gevolgen voor de gezondheid

Vrouwelijke genitale verminking kan lichamelijke, psychische en seksuele problemen veroorzaken. De kans hierop is groot, zowel kort na de ingreep als op de lange termijn. Bij infibulatie komen de meeste klachten voor. Vrouwen leggen bij eventuele klachten niet altijd het verband met de besnijdenis. Soms zien zij klachten als horend bij het ‘vrouw-zijn’, niet als gevolg van de besnijdenis. Dit kan samengaan met onbekendheid van het menselijk lichaam. Het leggen van een verband tussen besnijdenis en gezondheidsrisico’s helpt om in gesprek te gaan over het verbod op vgv in Nederland.

Lichamelijke gevolgen tijdens en direct na de ingreep

• Extreme pijn (wanneer de ingreep zonder verdoving plaatsvindt)
• Klachten van de urinewegen (pijn bij het plassen, ophoping van de urine in de blaas)
• Overmatig bloedverlies
• Kans op infecties (lokaal, eventueel met abcesvorming, maar ook hepatitis, hiv en tetanus)
• Shock
• Overlijden

Gevolgen op de langere termijn

Mogelijke medische gevolgen (op langere termijn) na de ingreep:

• menstruatieklachten (dit zie je vaker als de opening kleiner is)
• moeilijke en/of pijnlijke urinelozing (dit zie je vaker als de opening kleiner is)
• chronische pijn in de onderbuik
• chronische infecties, zowel urineweginfecties als vaginaal
• littekenvorming met keloïd en huidcysten
• verhoogde kans op hiv-infectie als gevolg van verwondingen (en dus meer sperma/bloedcontact)
• moeilijk inwendig onderzoek (uitstrijkje)
• moeizame bevalling
• medisch ingrijpen om seksuele gemeenschap en bevalling mogelijk te maken

Mogelijke psychosociale en seksuele gevolgen (op langere termijn) na de ingreep:

• Angst en depressie
• Posttraumatische-stressstoornis (ptss)
• Negatieve invloed op seksualiteitsbeleving